Velika Planina: de magie van een herdersdorp in de bergen

Eén van de meest sprookjesachtige plekken van Slovenië is het plateau Velika Planina. Het schaapherdersdorp met zijn identieke houten gebouwtjes ligt op een glooiende groene weide op 1.600 meter boven zeeniveau. Hoewel nog altijd in gebruik bij de herders, is het plateau tegelijkertijd een openluchtmuseum.

Herdersdorp

Het herdersdorp is één van de weinige herdersdorpen in Europa dat nog in gebruik is. Het is nog unieker door de architectuur van de houten huisjes. Geplant in de glooiende groene weiden, bieden de huisjes een surreëel schouwspel. Velika Planina is een plek die je betovert. De herders zijn van juni tot en met september op het bergplateau. De meesten verkopen zelfgemaakte producten, zoals schapenkaas en melk. Ook buiten deze maanden is een bezoek een aanrader.

Bron: Ales Frelih

De karakteristieke houten huisjes zijn niet allemaal voor herders. Er is ook een toeristendorpje met exact dezelfde houten huisjes als de herdershuisjes. In de jaren zestig werden ongeveer zestig huisjes gebouwd voor toeristen.

Hoe te bereiken?

Je kunt op twee manieren naar Velika Planina; er gaat een kabelbaan, die het gehele jaar draait, en je kunt naar boven wandelen. Vanaf de kabelbaan moet je óf het laatste stukje omhoog wandelen óf met een stoeltjeslift naar het herdersdorp. Vanaf het dal lopen er verschillende routes omhoog naar het plateau. Je kunt starten in de plaatsjes Stahovica, Kamniška Bistrica, Kraljev Hrib en Krivčevo. De geschatte wandeltijd naar de top is drie uur.
Het station van de kabelbaan is te vinden op het adres Kamniška Bistrica 2 in Stahovica. Omdat hier volop parkeergelegenheid is, is dit ook een goed vertrekpunt om naar boven te wandelen.

De mooiste plekjes op het plateau zelf vind je door de wandelroutes te volgen. Op het plateau zijn verschillende routes. Je kunt zelfs vanaf het plateau andere bergen van de Kamnik-Savinja Alpen beklimmen.

Bron: J. van Zoest

Verdere bezienswaardigheden

Preskar museum
In het herdersdorp staat een klein museum. Dit is het Preskar museum in het huisje dat is gebouwd door herder Andrej Peskar. In het museum leer je over het werk van de herders en over het dorp op Velika Planina. Ook zijn er zuivelproducten van de schapen te koop. Het Preskar huisje verschilt van de andere huisjes op het plateau en is alleen daarom al een bezoek waard. Het museum is alleen in het hoogseizoen open.

Maria ter Sneeuw kapel
Boven het herdersdorp staat de houten Maria ter Sneeuw kapel. Het kerkje werd tijdens de Tweede Wereldoorlog platgebrand door Duitse soldaten, maar in 1988 is het herbouwd op initiatief van de herders. In de zomer zijn er elke zondag missen in het kerkje. Vijf augustus, de feestdag van Maria ter Sneeuw, is uiteraard ook een speciale dag in het herdersdorp.

Grot
Op Velika Planina is de grot Veternica één van de mooiste natuurlijke verschijnselen. De grot bestaat uit twee delen; Mala Jama en Velica Veternica. In het laatstgenoemde deel blijft zelfs in de zomer nog sneeuw liggen.

In de winter

De schapen en herders zijn in de winter weg, de hutten zijn gesloten (met uitzondering van het toeristendorp). Het met sneeuw bedekte plateau verliest echter in wintertijd haar aantrekkingskracht niet. Op het plateau liggen skipistes met een lengte van in totaal zes kilometer. Je skiet langs de huisjes. Je kunt ook sleeën en wandelen met sneeuwschoenen.

Bron: Matjaz Jug

Belangrijkste evenementen

In juli vindt op het plateau een competitie van de beste accordeonspelers plaats. In augustus wordt natuurlijk de Maria ter Sneeuw-dag gevierd, namelijk op de vijfde. In het najaar, in de maand oktober, is er iedere eerste zaterdag van de maand Arbeiders Goulash.